2-Blog Yazıları (Çoklu Ortam Öğrenmenin Temel İlkeleri )

Çoklu Ortamla Öğrenmede Tasarım İlkeleri

Mayer çoklu ortamla öğrenme tasarımında yol gösterici “Konu Dışı İşlemleri Azaltma İlkeleri” olan 5 ilkeye göz atalım.

1. Tutarlılık İlkesi: Bu ilkeye göre konu dışı materyaller öğretim tasarımı dışında tutulduğunda öğrenme daha iyi gerçekleşir.

• ·         Kuramsal Gerekçesi:

1.    İlginç ancak, konu ile ilgisi olmayan sözcük ve resimler bir çoklu ortam tasarımından çıkarılırsa

2.    İlginç ancak, konu ile ilgisi olmayan sesler ve müzikler bir çoklu ortam tasarımından çıkarılırsa

3.    Gereksiz sözcükler ve semboller çoklu ortam sunumundan çıkarılırsa

Daha iyi öğrenme gerçekleşir.

• ·         Uygulamalı Gerekçesi: Kısa ve özlü bir sunum yapıldığında öğrencinin kendisi için gerekli bilgileri daha kolay seçebilmekte ve daha verimli bir biçimde organize edebilmektedir. Birbiri ile uyumlu resim ve kelimeler kullanıldığında daha iyi öğrenmeler oluşur.

• ·         Kullanım Koşulları: Tutarlılık ilkesi özellikle düşük çalışan bellek kapasitesi ve düşük bilgi alanına sahip öğrenenler için önemli olabilir.

2. Dikkat Çekme İlkesi: Bu ilkeye göre önemli sözcük ve resimler vurgulandığında öğrenme daha iyi gerçekleşir.

• ·         Kuramsal Gerekçesi: Öğrencinin dikkatini dersteki anahtar ögelere, kavramlara çeker ve bu ögeler arasında bağlantılar kurmasını sağlayarak konu dışı işlemleri azaltır. Dikkat çekme öğeleri aslında öğrenene yeni bir şeyler öğretmez. Anlatılan konunun daha kalıcı olmasını sağlar.

Çoklu ortam materyallerinde kullanılabilecek sözel dikkat çekme stratejilerine örnek olarak; önemli yerlerin altını çizme, başlıklandırma, koyu yazarak belirginleştirme, tırnak işaretleri arasında belirginleştirme, italik yazma verilebilir.

Çoklu ortam materyallerinde kullanılabilecek görsel dikkat çekme stratejilerine örnek olarak ise; ok kullanma, ayırt edici renklerden yararlanma, önemli yerlere yanıp sönme efektleri ekleme, işaretleme ifadeleri kullanma ve önemli olan yeri büyüteç içine alarak belirginleştirme, materyalin diğer kısmını karartma yöntemleri verilebilir.

·        

• ·         Kullanım Koşulları: Dikkat çekme ilkesi, dikkat çekici özelliklerin aşırıya kaçmaksızın yeterli miktarda kullanıldığı durumlarda, öğrenenlerin düşük okuma becerilerine sahip olduğu durumlarda ve çoklu ortamın düzensiz ya da konu dışı materyaller içerdiği durumlarda önemlidir.

3.Gereksizlik İlkesi: Öğrenme açısından resimlerin ve sözlü anlatımın birlikte kullanıldığı durumlar, resim, sözlü anlatım ve metinin birlikte kullanıldığı durumlara göre daha iyi sonuçlar vermektedir. Aynı anda birçok ögenin verilmesi bilişsel kanala yükleme yapacağından dolayı iyi bir öğrenme söz konusu olmayacaktır.

• ·         Kuramsal Gerekçesi: Öğrenenler resimleri ve ekrandaki metni aynı anda görsel olarak taramak zorunda kalacakları için görsel kanala aşırı yükleneceklerdir. Ayrıca öğrenenler yazılı ve sözlü metni birbiriyle karşılaştırmaya çalışacakları için zihinsel olarak daha fazla çaba harcayacaklardır, bu da bilişsel yükün artmasına neden olacaktır.
• ·         Uygulamalı Gerekçesi: Yapılan çalışmalarda öğrenenlerin resimlerin ve sözlü anlatımın birlikte kullanıldığı durumlarda; resim, sözlü anlatım ve metnin birlikte kullanıldığı durumlara göre hem testlerde hem de hatırlatmada daha başarılı oldukları görülmüştür.

• ·         Kullanım Koşulları: Tekli ortamlar yerine ikili ortamlarda öğrenme daha iyi sonuçlar vermektedir. Ancak ikili ortamda aynı kanala (görsel) birden fazla yük düşmesi durumunda, kullanılan çoklu ortamın daha iyi öğrenme sağlayacağı düşünülmemelidir.

4. Konumsal Yakınlık: Bu ilkeye göre birbiri ile ilişkili metinlerin ve resimlerin sayfada ya da ekran üzerinde birbirlerine yakın olduğu durumlarda, birbirinden uzak olduğu durumlara göre öğrenenler daha iyi öğrenirler.

·      

• ·         Uygulamalı Gerekçesi: Resmin altında ilgili metnin ya da altyazının verilmesi yeterlidir. Açıklayıcı yazının resmin ya da şeklin içinde veya üzerinde verilmesi daha etkilidir.
• ·         Kullanım Koşulları: Konumsal yakınlık ilkesi, materyale öğrenenin tanıdık olmadığı, diyagramın sözcükler olmaksızın tam olarak anlaşılamadığı ve materyalin karmaşık olduğu durumlarda daha fazla kullanılır.

5. Zamansal Yakınlık: Birbiri ile ilişkili metinlerin ve resimlerin aynı anda sunulduğu ortamlarda öğrenme, metin ve resimlerin ardışık olarak sunulduğu ortamlara göre daha iyi gerçekleşir.

• ·         Kuramsal Gerekçesi: Sözlü anlatımın ve animasyonun birbiri ile ilşkili bölümlerinin aynı zamanda sunulması durumunda öğrenenler sözlü anlatım ve animasyonun zihinsel gösterimini çalışan bellekte aynı zamanda tutabilecekler ve böylece görsel ve sözel sunumlar arasında zihinsel bağlantıları daha hızlı kurabileceklerdir.
• ·         Uygulamalı Gerekçesi: İlişkili resim ve sözcüklerin sistemler arası (görsel ve sözel kanal)bağların oluşmasını kolaylaştırmak için çalışan bellek içinde aynı anda yer almaları gerekmektedir.